(Dear kind readers, If in any way you are not able to understand the language I have chosen to use for this entry it might be because you are not familiar with my native tongue, the Bisaya, one of the many dialects spoken in the Philippines. Although I shall not be talking in its purity but more like on my own conversational everyday Bisaya, I do hope to be able to post an English translation soon.
I love you all!
I love you all!
October 17, 2009. Ingon ni Ann naa konoy e palungsad nga libro si Mr. G nga iya gi hubad ngadto sa bisaya, Ang Propeta ni …….. Huna-huna nako…”GO” nindot ni da. HALA! Nakurat jud ko kay ang ako nakita adtong adlawa dili lang kay ang pang lungsad sa maong libro kung dili usab ang pag lungsad sa Akademiyang Bisaya. Samtang mitabang ko nila ug pangandam sa mga materyales sa lamesa kung diin ang pag rehistro himu-on, mas nakurat ko sa mga pangan nga ako na kita sa mga ilhanong bisita! Dr. Abueva! Di ba kini siya usa sa atong halandong “National Artist”? Ug sa pag lingi pa nako sa tawo nga nag lingcod sa ako tupad, tu-od man, pagka kalma nga nag gik himamat sa iyang kauban, si Dr. Abueva. Wa jud koy lain na litok kung dili, “Maayong buntag Nyor.” Siya pa ang mitindog ug lamano. Sa ulhi nako naka amgo nga ang iya kauban mao ang chairman sa DEP ED nga taga Southern Leyte diay.
Kung parehas ka nako nga nag dako sa 1960’s sa gamay nga probinsya, lagmit ang imo ka bisaya wa jud ma papas bisan gamay hantod karon. Kung maminaw mo nako magkig istorya sa akong ginikanan, dili gayod mu makaila sa Astrid nga inyo kahimamat permi diri sa Cebu.
Pormal nga paglungsad sa Akademiyang Bisaya. Aduna diay ni grupo. Ug karon nga ako na silang nakita, dako ang ako pa salamat sa ilang buot himu-on. Ang pang sang yaw sa importansya sa Bisaya ang pag paningkamot sa pag tudlo sa mga batan-on karong pana huna bahin ani.
Langyaw sa atong kaugalingong banwa.
Sad-an? O dili sad-an? Tanan gayod mutubag nga AKO, sad-an. Ako mismo, sad-an. Kay nganu man nga nag hinay hinay nata maka bati ug Bisaya rong panhuman? Dili man “world domination” ang gipa ngayo nila ba. Ang pag preverbal ug pag balik sa insaktong pag litok sa Bisaya. Dili man nato malimod na ang englis gayod ang dakong implowensa ug maka tabang sa atong pag lambo, pero dili man sab siguro daotan kung kita magpabilin ug himamat sa bisaya sa atong adlaw adlaw nga kalihukan. Maayo kita mo englis, pero mas anindot sab unta kung maayo sab kita mo bisaya. Tu-od ang gi ingon sa mga ban togang manunudlo nga didto sa panglungsad, kadaghanan, dili maayo mo englis, dili pa gayod maayo mo bisaya ---UNSA NAMAN LANG???
Nahimu-ot ko sa akong na kita nga mga dagkong ngalan sa ‘media’, sa Ludabi, newspaper ug uban pa. Nahimu-ot ko sa ilang mga pahimangno, kabalaka ug mga pang hinaot bahin sa bisaya. Sa pagbalik sa bisaya sa adlaw adlaw nga kukabildo sa mga batan-on karon pana huna. Ug sa pag likay sa pag bi-ay bi-ay sa mga taw nga mogamit ni ini. Ug nganong daghan man mo bi-ay bi-ay ning mga tawhana?
“To master a second language, a child/person has to be a master of his/her own mother tongue.”
Kahibaw ko. Ang ako anak nga 5 anyos dili gayod kahibaw mo bisaya. Diri sa Cebu nag dako. Sa amo sa lisang nga basi intawn siya ma ulahi sa pag lambo sa cultura karon sa Pilipinas (ug sa kalibutan), naniguro kami nga mahanas siya sa englis. Na limot mi nga kami na mismo ang mipatay sa ato bisaya nga cultura sa kasingkasing sa amo anak. Siya usa sa “future of the world, future of the Philippines”. Pero mailman namu ang iya pagka Pilipino sa kasingkasing. Kahibaw ko, daghan ang mo bi-ay bi-ay ning opinyon nako. Dili man jud matabang, pasingadto man jud kita sa kalibutan nga ang kalambo-an sa taw dako ug parti ang englis. Pero, paminaw mo, unsa may daotan kung si Alyssa ug Ava maayo mo bisaya sama sa ila mga lola ug tiya sa probinsya. Puydi ma jud kaayo nga sila mahanas sa bisaya ug englis.
Mao kini ang kamot ni Senyor Garcia, nag perma sa ako libro. Mipalit jud ko. Mao kini ang sugod sa ako regalo sa ako mga anak para kalambo-an sa pag ka bisaya sa ilang mga kasing kasing. Sila, mo maayo mo bisaya ug mo maayo mo englis. Angay ug matarong ra gayod.
Sa gamay pa ko sa Ormoc, makahinumdum pa ko kada Biernes sa gabii, pasul-ubon kog jacket ug bandana para dili ma tun-ugan. Asa mi pa ingon? Kuyog sa ako mga ginikanan mo adto kami sa plasa para mo saksi sa Ludabi Amateur Hour. Usa sa pa Sundayag ang dramang bisaya. Ang mga iladong mga artista gikan sa Sugbo. Malipay gayod ko basta mo abot na ang kagabhi-on sa Biernes! Naay mga komedyante, mga mangangawit, mga dramatorga. Alegre kami adto una. Didto kami mag kita sa ako mga parente, ig-agaw ug uban mga higala. Kalipay na kaayo namu ang palitan ug popcorn ug Coke.
Sa pagkabati nako sa mga pulong gikan sa Akademiyang Bisaya, na pukaw ang akong kasing kasing ug nakamata ko sa mga malipayong higayon ni adtong 7 anyos ako sa probinsya sa Ormoc. Ug uban sa panahon nga ang ako ra mabati-an nga mga pulong kay ang bisaya ang kamaayo sa mga bisti sa taw ni adtong una. Mahimo na nakong ma ingon pa agi sa ako mga mahinumduman, ang bisaya “classic”.
“Bakasi”, usa ka iladong sud-an sa Cordova, Mactan.
Ang ako karon bag-ong "working shoes". Bisan na tuod taas, gaan ra kaayo ug puwede gayud sa duko duko ug dagan dagan.
No comments:
Post a Comment